EN | MK | ES | IT | RO | SR

Toolkit

Отворена економија
Вовед во економијата на споделување

ЦелиКликнете за да прочитате  

На крајот од овој модул ќе можете:

Да ги разберете вредностите и главните карактеристики на отворената економија

Да ги распознаете разликите помеѓу традиционалната и отворената економијата

Да започнете бизнис во отворена економија

Да обезбедите и усогласите понуда и побарувачка на платформа за споделување

Да бидете конкурентни и иновативни на пазарот за отворена економија

ДефиницијаКликнете за да прочитате  

Отворена економија може да се опише како нов економски модел во кој стоките и ресурсите се разменуваат или споделуваат меѓу поединци и групи на заеднички начин, така што физичките средства стануваат услуги.

Отворената економија е строго поврзана со развојот на нови технологии на информации и комуникација, кои се комбинирани со веќе познатите општи начини на работа.

Еве некои од најпознатите примери:

Главни карактеристикиКликнете за да прочитате  

  • Колаборативна потрошувачка (Употреба на стоки наместо имот - привремен пристап до стоки преку позајмување или изнајмување)
  • Размена помеѓу луѓе (даватели на услуги во директен контакт со потрошувачите – Човечки односи меѓу еднаквите)
  • Понудата и побарувачката се совпаднале на дигиталните платформи (двострани платформи)
  • Експлоатација/подобро искористување на помалку користените средства
  • Намалено влијание врз животната средина, одржливост (против отпад и прекумерната потрошувачка)

                                                                  

Размена на добра помеѓу потрошувачи

Купувај помалку

Помала потреба за производство на нови производи

Помал притисок врз природните ресурси

Намалување на загадувањето и отпадот низ целиот синџир на снабдување

Заштита на животната средина

Историја на отворената економијаКликнете за да прочитате  

Отворената економија се развила во САД, почнувајќи од 2008 година како последица на финансиската криза.

Сепак, нејзината основна идеја е релативно стара; иновативното е тоа како мрежната технологија го овозможува споделувањето на глобално ниво.

Ваквиот модел докажува како дигиталните технологии влијаат на социјалната структура и социјалните интеракции.

Отворената економија е еден од најбрзо растечките пазари во историјата.

Од 2010 година, инвеститорите придонеле преку 23 милијарди американски долари во финансирање на ризичен капитал за почетни компании кои користат акциски бизнис модел.

Овој феномен добил голема популарност преку две старт-ап претпријатија од Сан Франциско: Airbnb и Uber. Uber стана најголемата такси компанија во светот за 10 години. Направи револуција во транспортните услуги ставајќи ги самовработените возачи директно во контакт со други луѓе преку дигитална платформа.

Дали знаевте дека…

Терминот Уберизација се користи за појаснување на економскиот феномен на:

- Исфрлање на посредникот
- Дигитализација на услугите
- Административно олеснување

Предности и недостатоци за понудувачите на услугиКликнете за да прочитате  

  • Нови области на вработување
  • Флексибилно работно време
  • Можност за работење на повеќе работни места
  • Бесплатно и примамливо наградување
 
  • Потпирање на технологијата
  • Ограничена безбедност
  • Недостаток на законска регулатива и нелојална конкуренција

 

Видови на платформиКликнете за да прочитате  

Перен и Козинест во нивниот истражувачки труд Пазари на латерална размена (2018) направија алатка за подобро разбирање на различните типови на бизниси кои дејствуваат во отворената економија.

Алатката има форма на матрица која вклучува две димензии на кои се засновани четири типа платформи за отворена економија

  1. Консоцијалност. Степенот во кој членовите на платформите се вклучени во социјална интеракција
  2. Посредување со платформа. Степенот до кој трансакциите течат до оној што ја нуди платформата

 

  1. Овозможувачи
  2. Форуми
  3. Посредници
  4. Хабови

 

Матрицата на Перен и КозинестКликнете за да прочитате  

  Високо      
Консоцијалност

Форуми
Поврзување на актерите

Посредници
Спарување на актерите

 

Овозможувачи
Опремување на актерите

Хабови
Централизирана размена

 
  Ниско Високо
    Посредување на платформата  
Како да започнете бизнис во отворена економија

Бизнис идејаКликнете за да прочитате  

За да започнете бизнис во отворена економија, важно е да:

„Одвојте време да барате вистински проблеми на кои им треба вистински решенија, проблеми кои најдобро можат да ги решат самите заедници“. Споделувањето е добро (Бучински, 2013 година)

За да се инспирирате, ова се некои потенцијални бизнис идеи кои може да се прилагодат на одредена целна група или на локално ниво.

• Купување, продавање и заменување облека

• Платформи за изнајмување на паркинг простор

• Платформи за споделување образование

• Групни оброци

• Испорака на храна, заштеда на храна

• Услуги за заеми за технологија од човек на човек

• Изнајмување накит

• Делење на превоз

• Центар на креативни/деловни активности, платформи за соработка

• Платформа за хонорарци

 

Како да започнетеКликнете за да прочитате  

1.  Пред сè, спроведете истражување за да ги откриете „вистински проблеми на кои им треба вистински решенија“”

2. Откако ќе ја идентификувате бизнис идејата, врз основа на вашето искуство и резултатите од истражувањето, тестирајте ја и потврдете ја вашата идеја

Пример:
Основач на апликацијата за споделување храна OLIO (видете ја најдобрата практика на овој модул), ја потврди нејзината идеја за група на WhatsApp, што е брзо и евтино решение. Таа вклучува мала група луѓе кои живееле блиску еден до друг и барала од нив 2 недели да го споделат вишок храна што го имаат со групата. Резултатот и фидбекот биле многу позитивни и идејата била отпочната.

3. Откако ќе се потврди, барајте инвеститорите кои се подготвени да ја поддржат вашата идеја.
Ако не поседувате технички вештини за дизајнирање платформа, барајте агенција за развој или професионални програмери (имајте ги предвид овие трошоци при планирањето на почетниот буџет)

4. Пред официјалното лансирање на производот, треба да биде лансирана минимална одржлива верзија на производот на платформата за да се добие фидбек од првите корисници.

5. По прилагодувањето според добиениот фидбек, бизнисот е спремен да започне.

Понуда и побарувачкаКликнете за да прочитате  

Отворената економија функционира преку двострани платформи, хранејќи ја и понудата и побарувачката.

ТРАДИЦИОНАЛНА ЕКОНОМИЈА ОТВОРЕНА ЕКОНОМИЈА
Фирми регрутираат клиенти и создаваат сопствена понуда
Давателите на услуги се вработени во компанијата
Фирмите регрутираат и клиенти и провајдери
Давателите не се таму вработени

Како да се балансираат понудата и побарувачката во отворената економија?

Додека традиционалните фирми можат да отпуштат или вработуваат вработени, во отворената економија постојат алтернативни стратегии:

  • Зголемени цени во одредена област кога побарувачката е висока преку специфичен алгоритам;

  • Намалување на клиентите кои се подготвени да платат за услуги и зголемување на давателите на услуги кои се подготвени да понудат.

финансирање преку CrowdsourcingКликнете за да прочитате  

Во отворената економијата, снабдувањето е преку crowdsourcing, а снабдувачите не се вработени.

Кои се ризиците?
1. Помала контрола врз снабдувачите
2. Ризик за услуги со помал квалитет.

Како да се ублажат тие ризици?
1. Внимателен избор на добавувачи (проверки на нивната позадина)
2. Тренинг и испитувања
3. Систем за рејтинг (елиминирање на добавувачи со низок рејтинг)

За да се поттикне понудата и побарувачката треба да се применат различни стратегии.

Пример
Услуга што им овозможува на сопствениците на автомобили кои паркираат на аеродромот да ги изнајмуваат своите автомобили на други патници:
- Наоѓа изнајмувачи преку видливи платени реклами или преку алатки за наоѓање луѓе кои изнајмуваат;
- Ја зголемува понудата на сопственици на автомобили преку јавни односи, печатени медиуми или од човек на човек.

 
Совети и ТриковиКликнете за да прочитате  

1. Изградете доверба
Транспарентноста е суштински дел од peer-to-peer светот.
Позитивните оценки на интернет се навистина клучни за стекнување на доверба од потрошувачите.

Пример:
Платформата за чување домашни миленичиња, ги поврзува сопствениците на миленичиња на кои им е потребна оваа услуга, треба да ја поттикне довербата со тоа што ќе нуди консултации со ветеринар 24/7, премиум осигурување за домашни миленици или споделување на фотографии и видеа на кои вработените се во интеракција со милениците.(види Rover).

2. Плаќањето нека биде едноставно
Целиот процес треба да биде без хартија и автоматизиран. Клиентите треба да можат да плаќаат ист надоместок преку онлајн платформата, додека давателите на услуги треба да добиваат плати преку PayPal, кредитна картичка или чек.

3. Градење бренд, вмрежување и комуникација
Отворената економија се фокусира на заедницата и комуникацијата.
Социјалните медиуми играат интегрална улога во изградбата на брендот и потрагата по нови клиенти или партнери. Не го избегнувајте негативниот фидбек или критики, секогаш земајте ги во предвид.

Како да бидете компетитивниКликнете за да прочитате  

Денес, има многу достапни услуги и платформи за споделување.

Луѓето ги избираат тие услуги главно поради пониските цени; за да се задржи понудата привлечна, затоа е неопходно да се биде конкурентен во позиционирањето на цените.

Меѓутоа, ако конечната цел е создавање иновативни решенија, има уште многу да се направи:

Недостигот од регулатива во отворената економија често резултира со експлоатација на добавувачите или негативно влијае на традиционалната економија.

Постои зголемена свест за „мрачните страни“ на отворената економија; поради оваа причина, луѓето се повеќе и повеќе бараат поправедни и одржливи начини на потрошувачка.

Новите бизниси треба да ја вратат отворената економија во нејзиното првобитно значење, до создавање и развој на:

  • Практики за одржлива потрошувачка
  • Чувство на припадност во заедница
Клучни наоди

Клучни наодиКликнете за да прочитате  

 Отворената економија е нов феномен што може да донесе бројни можности.

 Во отворената економија, не само клиентите, туку и давателите на услуги мора да бидат регрутирани. Понудата мора да биде  преку crowsoursing, исто така понудата и побарувачката да се совпаѓаат на дигиталните платформи.

 Отворената економија се заснова на размена меѓу луѓе, употреба на дигитални платформи и одржливост.

 Финансирањето преку краудсорсинг може да биде ризична, но постојат различни стратегии за ублажување на потенцијалните ризици.

 

Денес има многу платформи за споделување. Па, како да се биде иновативен? Одржливите практики на потрошувачка и чувството на припадност кон заедницата се клучните.

 


Клучни зборови

Отворена економија, Платформи за споделување

Цели:


  • Запознавање на целната група со светот на отворената економија;

  • Поддршка на жените во отворање платформа за споделување;

  • Подобрување на женските претприемачки вештини за управување со бизнис во отворена економија.



 


Проектни резултати

  • Разбирање на вредностите и главните карактеристики на отворената економија;
  • Распознавање на разликите помеѓу традиционалната и отворената економија;
  • Стартување и управување со бизнис во отворена економија;
  • Обезбедување и усогласување на понудата и побарувачката на платформа за споделување;
  • Да се биде конкурентен и иновативен на пазарот за отворена економија.

Библиографија

Perren & Kozinets (2018), Lateral Exchange Markets
https://www.semanticscholar.org/paper/Lateral-Exchange-Markets%3A-How-Social-Platforms-in-a-Perren-Kozinets/62b266886e146ec22fbe3e30d95c498a3c1307c3

Buczynski B. (2013), Sharing is good. How to Save Money, Time and Resources through Collaborative Consumption, New society Publishers.
https://www.amazon.com/Sharing-Good-Resources-Collaborative-Consumption/dp/086571746X?asin=086571746X&revisionId=&format=4&depth=1

Heinonen S. & Poutanen W. (2019), Communal sharing helps the environment in rural areas, Circblog (consulted on 2022/11/20)
https://www.circwaste.fi/en-US/Current/Circblog/Communal_sharing_helps_the_environment_i(53663)

Collin P. (2021), The sharing economy: Definition, examples and advantages, Selectrta (consulted on 2022/11/20)
https://climate.selectra.com/en/environment/sharing-economy

Women in Sharing Economy
https://www.benitamatofska.com/single-post/2018/03/06/the-best-place-for-women-is-in-the-sharing-economy  

Women Forum for Economy & Society – A sharing economy?
https://www.youtube.com/watch?v=MSGwgBLqUDo&t=797s


Поврзан материјал за обука